Gesprekken over gezag

In debat over gezag

De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) organiseerde verschillende debatavonden in Amsterdam, Deventer en Groningen. Aan de hand van actuele thema’s – desinformatie, de kloof tussen stad en platteland en de Groninger aardbevingsproblematiek – gingen verschillende sprekers met elkaar in discussie over het gezag van de overheid. Meer over de bijeenkomsten leest u hieronder. Ook kunt u de livestream van de debatten terugkijken.

Debat: Desinformatie, gezag en achterdocht

De afgelopen tijd deed een aantal spraakmakende valse geruchten de ronde. Jaap van Dissel zou 750 duizend euro smeergeld hebben ontvangen om de samenleving langer op slot te houden. President Zelensky zou Oekraïners hebben opgeroepen hun wapens neer te leggen. En de stikstofmaatregelen zouden zijn bedoeld om doelbewust land van de boeren te onteigenen om de ‘Great Reset‘ te realiseren. Allemaal vormen van desinformatie en nepnieuws die zorgen voor frustratie in het publieke debat.

Maar hoe wordt desinformatie eigenlijk gemaakt? Hoe groot is het gevaar voor onze democratie en samenleving? Welke belangen worden behartigd door het verspreiden van nepnieuws? Tijdens de debatavond die de ROB op 8 november 2022 in samenwerking met De Balie in Amsterdam organiseerde, gingen staatssecretaris van Digitalisering Alexandra van Huffelen, hoogleraar Strategische communicatie Rens Vliegenthart, data- en techjournalist Eva Hofman en filosoof Daan Roovers over deze vragen in gesprek. Met name de rol die de overheid kan spelen bij het tegengaan van de negatieve kanten van digitalisering en informatisering werd bediscussieerd. Zou de overheid gevaarlijke Telegramgroepen moeten verbieden, of is dat een vorm van censuur? En gaat de nieuwe helpen om de macht van sociale mediaplatforms aan banden te leggen?

Debat ‘Desinformatie, gezag en achterdocht’ (YouTube)

Debat: Een rechtvaardige overheid en regionaal onbehagen

Dossiers als de gaswinning in Groningen staan bekend om het lage vertrouwen in de overheid en burgers die zich niet gehoord voelen. De ROB organiseerde in samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken op 28 november 2022 een gesprek over problemen én oplossingen. Te gast waren onder andere Commissaris van de Koning in Groningen René Paas, vice-voorzitter Raad voor de leefomgeving en infrastructuur Jantine Kriens, voormalig secretaris van het Groninger Gasberaad Susan Top en hoogleraar Sociale psychologie Tom Postmes.

Hoe kan de overheid zijn gezag in Groningen herwinnen, was de vraag die gedurende de avond centraal stond. De sprekers waren het erover eens dat de slachtoffers van de aardbevingen veel onrecht is aangedaan. Niet alleen door de materiële schade die ze hebben opgelopen, maar vooral ook door de manier waarop de Nederlandse overheid hun problemen jarenlang gebagatelliseerd heeft. Daarbij komt dat de overheid ook nu het lot van de Groningers serieus genomen wordt niet bij machte is om hen hiervoor op een rechtvaardige en slagvaardige manier te compenseren. Tijdens de avond werd de casus Groningen ook in een groter verband gebracht met regionaal onbehagen en het beleid dat de overheid met betrekking tot de gebieden aan de randen van ons land gevoerd heeft.

Debat ‘Een rechtvaardige overheid en regionaal onbehagen’ (Platform F)

Debat: Stikstof, natuur en boerenprotesten

Protestacties met tractoren, hooibalen die naast de snelweg in brand worden gestoken, blauw-wit-rode vlaggen wapperend door het hele land. De protestacties van de Nederlandse boeren illustreren de groeiende afstand tussen stadsbewoners en burgers uit landelijke gebieden. De verschillende belangen en belevingswerelden drijven steeds meer uit elkaar en het publieke debat verhardt, omdat bevolkingsgroepen in toenemende mate zelfgekozen nieuws volgen en vooral praten met gelijkgestemden. Zo ontstaan er afgeschermde bubbels, waarbij de ruimte voor dialoog ontbreekt. Wat vertellen de boerenprotesten ons over de kloof tussen stad en platteland? En wat betekent dit voor de Nederlandse samenleving?

Verschillende sprekers waaronder hoogleraar Bestuurskunde en ROB-raadslid Katrien Termeer, NRC-journalist Karel Smouter en filosoof Ad Verbrugge gingen over deze vragen de discussie aan tijdens de debatavond die de ROB in samenwerking met De Balie op 29 november 2022 organiseerde bij Mimik in Deventer. Aandacht was er onder andere voor de manier waarop het stikstofdebat in Nederland gevoerd wordt. Er is een gebrek aan betekenisvolle ontmoetingen tussen mensen uit verschillende bubbels en daarbij is er sprake van veel ‘gewelddadige communicatie’, aldus één van de sprekers. Ook stonden de sprekers stil bij het fenomeen ‘afgehaakt Nederland’ en het feit dat veel mensen in ons land het gevoel hebben dat politiek en bestuur er niet voor hen zijn.

Debat ‘Stikstof, natuur en boerenprotesten’ (MIMIK)